Hoe komen zorgprofessionals goed uit de pandemie? ‘We zijn in een permanente crisis beland’
Zorgmedewerkers moeten meer begeleiding krijgen om goed uit de coronapandemie te komen. Meer investeringen, genoeg vrije tijd en meer zeggenschap over het werk helpen de werkdruk te verlagen en te voorkomen dat mensen uitvallen. ,,Mentaal en fysiek herstel van zorgprofessionals is nog nooit zo hard nodig geweest.”
Ellen van Gaalen 03-09-21, 17:39
Dat stellen de Federatie Medisch Specialisten (FMS) en beroepsvereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) in een herstelplan dat zojuist is verschenen.
Voor de zomer bleek dat ruim 60 procent van de zorgprofessionals met fysieke en mentale klachten rondloopt door de hoge werkdruk die anderhalf jaar Covid-zorg met zich meebrengt. Uit een rondgang onder ic-personeel komt naar voren dat op diverse plekken 10 tot 20 procent van de verpleegkundigen met het ic-werk is gestopt. Ook het ziekteverzuim neemt toe; voor de pandemie schommelde dat rond de 4,5 procent, nu zit bijna 7 procent thuis.
,,We dachten dat het personeel deze zomer wat meer rust zou krijgen, maar het aantal coronapatiënten bleef hoog”, constateert V&VN-voorzitter Bianca Buurman. En zicht op verbetering is er niet. Want de reguliere zorg gaat door en er moeten nog zo’n 170.000 operaties worden ingehaald. Buurman: ,,We kunnen wel constateren dat we in een permanente zorgcrisis zijn beland. De situatie is heel zorgelijk. We moeten fors investeren in verpleegkundigen en verzorgenden om de uitstroom te stoppen. Anders is herstel onmogelijk.”
Betere balans
Om zorgmedewerkers binnenboord te houden, moet er voldoende oog zijn voor hun mentale en fysieke welbevinden, stellen FMS en V&VN. In een peiling onder zo’n zevenduizend zorgprofessionals zeggen ze zelf een betere balans tussen werk en privé te willen. Ook willen ze invloed hebben op de inhaalzorg die wordt gepland en mede bepalen of die planning haalbaar is.
In het herstelplan wordt Defensie meerdere keren genoemd als goed voorbeeld voor de zorg. ,,Defensie heeft heel veel ervaring met werken in crisissituaties en zorgt bijvoorbeeld tijdens uitzendingen dat mensen onderling goed op elkaar letten”, beschrijft Buurman. Ook worden familieleden geïnformeerd over wat de militairen hebben meegemaakt en waar ze bij thuiskomst op moeten letten bij hun geliefden.
Defensie heeft heel veel ervaring met werken in crisissituaties en zorgt bijvoorbeeld tijdens uitzendingen dat mensen onderling goed op elkaar letten
Bianca Buurman, V&VN
Bovendien krijgt het personeel na een uitzending een periode van rust. Dat is in de zorg lastig, beaamt Buurman. ,,In de zorg kunnen we niet zeggen: en nu is het klaar. Dit is het nieuwe normaal en het personeelstekort blijft. Dus moeten we kijken hoe we de zorgvraag kunnen verminderen. Hoe we anders kunnen werken. En daar moeten zorgprofessionals zeggenschap in krijgen.”
Dementie
Als voorbeeld noemt ze het werken met mensen met dementie. Die patiënten kunnen onrustig zijn, gaan dwalen. Door ze anders te benaderen, kan de onrust afnemen. ,,Dat is beter voor de bewoner, maar heeft ook een directe impact op de werkdruk. Een verzorgende moet alleen wel de tijd krijgen om anders te gaan werken. Als we die tijd niet nemen, zijn we straks verder van huis. Dan houdt het personeel een hoge werkdruk”, aldus Buurman.
Om tijd vrij te maken, kunnen ook oudgedienden worden ingezet. Tijdens de eerste lockdown vorig jaar maart meldden zich tal van extra hulpverleners. Volgens V&VN werkt een deel van de verpleegkundigen in beleidsfuncties. Zorgorganisaties kunnen proberen om gecombineerde banen aan te bieden, waardoor die mensen ook deels aan het bed staan.
Alle zorgmedewerkers zijn hard nodig, want ook zonder corona was er al een tekort door een groeiende zorgvraag. Daarom was V&VN verbaasd over de contouren van het regeerakkoord dat VVD en D66 maakten. ,,De zorgcrisis staat helemaal niet in de plannen. Als we niet blijvend investeren, komt er nooit herstel.”
Ministerie
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) zegt de komende tijd na te gaan ‘hoe we effectief werk kunnen maken van het fysieke en mentale herstel van zorgprofessionals’, zo blijkt uit een brief die staatssecretaris Paul Blokhuis zojuist naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Blokhuis erkent dat die aandacht voor het herstel nodig is om zorgprofessionals te behouden. Het is volgens de staatssecretaris aan een nieuw kabinet om ‘daar verder invulling aan te geven’.