voda schreef:
Het logische einde van de Postbank
Door GEERT DEKKER
AMSTERDAM - 'Minister Bos wil een oerdegelijke Nederlandse bank creëren,'' zegt Wichert van Engelen. ,,Ik weet er nog wel een.'' Hij schreef een boek over de opkomst en ondergang van de Postbank.
Van Engelen groeide op met de Postgiro FOTO FOTO MARCO OKHUIZEN
Van Engelen (51) werkte er twintig jaar. ,,Misschien had ik er na tien jaar uit moeten stappen,'' zegt hij nu. ,,Maar ja: een kikker in een pan warm water protesteert niet, totdat ie er achter komt dat ie wordt gekookt - en dan is het te laat.''
'Spaarvormen niet stilgehouden'
ING noemt het boek van Wichert van Engelen een 'persoonlijke kijk' op de rijke geschiedenis van de Postbank, en vindt dat 'persoonlijke interpretaties en de feiten soms door elkaar lopen'. Dat de klant de klos was door de beschreven ontwikkelingen, bestrijdt ING. ,,De Postbank kende altijd een hoge mate van klanttevredenheid,'' stelt de woordvoerder. De bank is het ook niet eens met de constatering dat de klant er bekaaid vanaf kwam met de rentepunten. ,,Anders zouden we ook niet 1,5 miljoen producten hebben verkocht via dat systeem.'' Wat betreft het 'dakpannensysteem' voor de rentetarieven op spaarrekeningen zegt de bank wel degelijk nieuwe spaarvormen bekend te hebben gemaakt bij klantgroepen. ,,In onze optiek kun je dan niet spreken van stilhouden.''
Het 'koken' slaat op de ontwikkeling die de Postbank doormaakte sinds de verzelfstandiging in 1986. Van Engelen beschrijft dat proces in in zijn vorige week verschenen boek Blauw bloed - Opkomst en ondergang van de Postbank. ,,Het ging bij de Postbank oorspronkelijk om de dienstverlening, maar na verloop van tijd ging het alleen nog om de winst.''
Hij heeft het boek ook geschreven om te waarschuwen voor de privatisering van andere overheidsdiensten. ,,Het is een illusie te denken dat de focus op dienstverlening overeind blijft als je voor aandeelhouders gaat werken.''
Bij de Postbank is die focus in ruim twintig jaar in ieder geval verloren gegaan, stelt Van Engelen vast in zijn boek, dat gebaseerd is op historisch onderzoek en op vele interviews met (ex-)werknemers. Dat was ook logisch, omdat de invloed van de bank als onderdeel van het expanderende ING-concern steeds kleiner werd. De klant was de klos.
De trend wordt beschreven met vele voorbeelden. Zo waren de bekende rentepunten van de afgelopen jaren een 'fantastisch idee' voor de Postbank en voor de leveranciers van de goederen, stelt Van Engelen. Echter: 'De enigen die er een beetje bekaaid vanaf komen, zijn de klanten'. Wat overigens niet wegneemt dat veel klanten er gebruik van hebben gemaakt.
Een ander voorbeeld is het stelselmatig verlagen van de rente op spaarrekeningen. Klanten die daarover klagen worden geattendeerd op nieuwe spaarvormen met een hogere rente. Maar die nieuwe vormen worden echter stil gehouden voor de grote massa. Dit zogeheten dakpannensysteem is decennialang gehanteerd, in een steeds hoger tempo in de jaren na 2002.
'De grens tussen marketing en gewoon je klanten belazeren, is hier wel erg dun geworden,' schrijft Van Engelen.
Het was niet 'uw' bank?
,,Jawel, juist wel, het was helemaal mijn bank toen ik er in 1987 kwam werken. En ik ben er nog steeds trots op. Ik denk dat de Postbank en zijn voorgangers de Nederlandse consument veel goeds hebben gebracht. Nergens ter wereld verloopt het betalingsverkeer zo soepel en efficiënt als hier. Het idee - van mij en van vele anderen - was ook dat je werkte bij een bedrijf dat een maatschappelijk nuttige dienst verleende.''
Zonder winst kan een bedrijf niet draaien.
,,Natuurlijk moet je geld vragen voor je diensten, daar is helemaal niks mis mee, en natuurlijk moet je winst maken. Maar dat is iets anders dan winst centraal stellen. De Postbank stond altijd voor goede dienstverlening, zonder franje, voor een normale prijs. Dat veranderde.''
U noemt in het boek het verdwijnen van de merknaam onvermijdelijk.
,,Achteraf kun je zien dat het verdwijnen van de Postbank al begon met de privatisering in 1986. Het concept van simpele, betrouwbare bankdiensten voor weinig geld, dat is per definitie niet te combineren met het maximaliseren van winst.''
De Postbank moest ook verdwijnen omdat binnen ING alle andere merknamen werden afgeschaft.
,,Ja, als een buitenlandse bank werd overgenomen, werd die omgedoopt in ING. Waarom wij wel en zíj daar in Nederland niet, klonk het dan over de Postbank. En op het hoogste niveau had de Postbank intussen vrijwel geen invloed meer. Het was een klein onderdeel van een heel groot concern geworden.''
Het einde van een roemrijk merk?
,,Zoals zo veel Nederlanders ben ik opgegroeid met de Postgiro en de Rijkspostspaarbank, met de spotjes voor Giroblauw et cetera. Ja hoor, er zit veel nostalgie in het merk. Aan de andere kant: er zijn initiatieven geweest van consumenten om het merk te behouden, maar die hebben stuk voor stuk weinig bereik gehad en bleven zonder succes. Dus veel mensen halen hier ook hun schouders over op.''
Maar u ziet nog een toekomst, schrijft u.
,,Waarom niet? Als minister Bos zegt dat hij een oerdegelijke bank wil creëren, dan weet ik er nog wel een. Hij heeft tientallen miljarden in ING gestopt. Dan kan hij zeggen: geef mij de Nederlandse tak maar, met het betalingsverkeer en de spaarproducten, en dan maken we daar zo'n betrouwbare bank van, voor alle Nederlanders.''
Meer informatie over Van Engelens boek op:
www.blauw-bloed.nl www.ad.nl/economie/3392116/Het_logisc...